Mumia Abu Jamal is een, in 1954 geboren, activist/journalist/radiomaker/voormalig Black Panther lid. Mumia zit momenteel een levenslange gevangenisstraf uit (hij was eerder ter dood veroordeeld, maar die straf is na 20(!) jaar omgezet in levenslang) in Pennsylvania voor de moord op een politieagent in 1981. Hij heeft zelf altijd ontkend de moordenaar te zijn geweest, en wijst vooral op een gebrek aan bewijsmateriaal en de oneerlijke omstandigheden waaronder zijn proces heeft plaatsgevonden.

Dit boek is echter geen verslag van zijn proces, of een poging om zijn eigen onschuld te bewijzen, maar een aanklacht tegen de dodencel (“waarin gevangenen in leven worden gehouden om uiteindelijk door de staat vermoord te worden”) en de Amerikaanse “gevangenis industrie”. Mumia laat door middel van een aantal anekdotes vanuit de gevangenis zien onder welke erbarmelijke omstandigheden (zowel lichamelijk als geestelijk) gevangenen te lijden hebben. Corruptie, racisme, mishandeling, intimidatie, angst en stress zijn in de Pennsylvania Department of Corrections aan de orde van de dag.

Het boek lijkt in eerste instantie vooral een aanklacht tegen het gevangenissysteem in de Verenigde Staten, maar nadat Mumia de uitspraak “de mate van beschaving in een samenleving kan beoordeeld worden door een gevangenis binnen te gaan” van Dostoyevsky citeert wordt het duidelijk dat het boek meer nog een aanklacht is tegen de Amerikaanse samenleving. Het feit dat de dodencel grotendeels bestaat uit Afro Amerikanen (ten tijde van de uitgave van het boek 40%) terwijl maar 11% van de Amerikaanse bevolking op dat moment Afro Amerikaans was, roept zeker vragen op over de positie van Afro Amerikanen in de Verenigde Staten (leefomstandigheden, gebrek aan toekomstperspectief, racisme).

De grotendeels toegankelijke schrijfstijl van Mumia (een aantal uitzonderingen waarin hij dieper ingaat op enkele juridische aspecten daargelaten), maakt de verhalen persoonlijk waardoor ze erg aangrijpen.  Hoewel het boek alweer in 1995 gepubliceerd is denk ik persoonlijk dat veel zaken die door Mumia beschreven worden nog steeds actueel zijn. Ik heb mezelf tijdens het lezen van het boek veel vragen gesteld (“zou dit nu nog steeds kunnen plaatsvinden? ”, “hoe is dit allemaal mogelijk is in een “ontwikkeld” land als de Verenigde Staten?”, wordt een “zwart” leven echt minder waard beschouwd dan een wit leven?”) en had uiteindelijk na het lezen van het boek meer vragen dan voordat ik eraan begon. Ik denk dat de schrijver daarmee zijn beoogde doel bereikt heeft.

“Het antwoord ligt niet de rechtszalen, maar in wakkere, bewuste mensen.”

– Mumia Abu Jamal