G€LDZAKEN VOOR D€ ARME STUD€NT

ofwel: hoe overleef ik het instellingscollegegeld

Dit artikel is geschreven door Wanna-be Nomad. Wanna-be Nomad is een 25-jarige alfastudent die in maart 2010 is begonnen om haar financiële leven op de rails te krijgen.
Ze blogt opwww.jongenschuldvrij.blogspot.comover wat zij leert in theorie en praktijk. Wanna-be Nomad wil na haar afstuderen een reizend leven leiden en voor haar 40^e financieel onafhankelijk zijn.
2011 is tot nu toe het jaar van studentenpaniek. Vanaf het eerstvolgende schooljaar zullen “langstudeerders”, waaronder ondergetekende vijfdejaars, in plaats van het wettelijke collegegeld, het instellingscollegegeld moeten betalen. Nederland vergrijst en ontgroent tegelijk. Het sociale stelsel moet betaald worden, dus streeft de overheid ernaar om de jongere generatie zo snel mogelijk aan de bak te krijgen. Meer jongeren aan de bak = meer belasting en minder tegemoetkoming in de studiekosten.

Deze nieuwe wet betekent voor de reeds zittende langstudeerders aan bijvoorbeeld de Hogeschool van Amsterdam, die een overgangsregeling biedt, dat zij het eerstvolgende schooljaar het dubbele betalen, het jaar daarop het drievoudige en het jaar daarop het viervoudige van hun huidige studiekosten. Voor nieuwe langstudeerders is het daar helemaal dikke mik op de wijs van €7.200,-, zegge: zevenduizendentweehonderd euri.

Maar de nieuwe wetgeving heeft ook andere gevolgen. Jezelf jarenlang verdiepen in een bepaald vakgebied, uitgebreid snuffelen aan andere vakgebieden, lange buitenlandse stages en je onderdompelen in studentenverenigingen en besturen is voortaan alleen weggelegd voor :
a) mensen met poen;
b) mensen wier studie licht genoeg is om er een bijbaan naast te hebben, of
c) mensen met de bereidheid om zich dik in de schulden te steken voor de studie, dus mensen met veelbelovende carrièreperspectieven. (Geef toe: sommige studies doe je omdat je van kennis houdt of uit idealisme en niet omdat je er later rijk mee gaat worden)

De rest van ons zal op de kleintjes moeten letten. De gemiddelde Nederlandse student studeert nu al af met ruim €15.000,- schuld en ik kan me zo voorstellen dat dit alleen maar erger wordt onder deze nieuwe wet. Studenten opgelet: hieronder een checklist voor de financiële noobs (Pot? Aangenaam! Ik ben ketel.), die zich handenwringend en ijsberend afvragen hoe zij zich, zonder al te erge kleerscheuren, redelijk schuldvrij en lichtelijk financieel voorspoedig door de studiejaren heen kunnen slepen.

 

STAP 1: Weet waar je aan toe bent

Hoe lang ga je nog studeren? Val je daarmee onder het wettelijke collegegeld, of onder het instellingscollegegeld? Of allebei? Wat gaat dat papiertje je kosten? Geen idee?
Je kan er meer informatie over krijgen door het wetsvoorstel te downloaden.
Je moet het bestand natuurlijk ook lezen…

STAP 2: Weet waar je staat

Nodig: leeg excelsheet, internetbankieren/bankafschriften, salarisstrookje, DUO overzicht
Om te voorkomen dat je jezelf in een financiële situaties werkt waar je alleen met bloed, zweet en heel veel ziltige tranen uit kan komen, en voor degenen die al in zo een situatie zitten, en er nu uit willen komen is er maar een startpunt voor een actieplan. Weten waar je nu staat.  Daarvoor moet je het antwoord op drie vragen weten:
a) hoeveel verdien je maandelijks?
b) hoeveel geef je maandelijks uit?
c) hoeveel schulden heb je?

Waarom moet je deze dingen weten? De redenen daarvoor zijn simpel. Ten eerste kan je niet de juiste route voor jezelf uitstippelen als je niet eerst weet waar je bent. Ten tweede, de mens heeft de chronische neiging de eigen inkomsten en bestedingruimte te overschatten  en het eigen uitgavenpatroon te onderschatten.. Om zowel ongefundeerde paniek als valse gevoelens van zekerheid te voorkomen moet je weten (en niet schatten) wat erin komt, wat eruit gaat en hoeveel schulden je hebt.

Dus open nu, ja nu, een excel sheet en ga in je internetbankieren. Noteer wat er de afgelopen twee maanden binnen is gekomen en eruit is gegaan. Maak de categorieen zo gedetailleerd als je wilt. Van Supersimpel – inkomsten, basisuitgaven en extra uitgaven- tot een aparte categorie voor de knaagstenen van je hamster. Het is voor nu alleen even belangrijk dat je een beeld krijgt. Eerlijk zijn, hè?

Vervolgens maak je voor jezelf een lijstje van de schulden die je hebt, van achterstallige betalingen op je telefoon, tot die €100,- die je van je ouders hebt geleend en steeds maar niet terug betaalt. Vergeet niet je studieschuld of een eventuele roodstand erbij op te tellen. Geloof me, sommige mensen zien rood staan niet als schuld. Is het geld van jou? Nee? Dan is het een schuld.

STAP 3: Het B-woord, ofwel: geef minder uit dan je verdient

Nodig: een nieuw excel sheet en internetbankieren
Hoe zag jouw overzichtje eruit? Hou je elke maand geld over? Heb je meer schulden opgebouwd dan je dacht? Kwam het allemaal een beetje overeen met wat je in gedachten had of heb je jezelf verrast? Hou alle vreugdedansjes en zelfkastijding nog heel even voor jezelf, want ik heb je aandacht nodig voor het volgende.

Budgetteren. Bij de meeste mensen doemen er bij het noemen van dit B-woord, visioenen op van huisvrouwen die hele opstoppingen bij de kassa’s van de supermarkten veroorzaken, met kortingsbonnen en de vastberadenheid van een pitbull, door verbale Mexican standoff’s met de cassière, die vijf cent teveel heeft aangeslagen op wc-papier. Maar het doel heiligt de middelen en als jij dit barre, droge klimaat van stijgende studiekosten en dalende studentensteun wilt overleven, zal ook jij eraan moeten geloven. Om je je beter te laten voelen, doen wij het budget passeren onder het pseudoniem: Geldplan.

Een Geldplan is simpelweg een manier om je geld op papier uit te geven voordat je het in het echt uitgeeft. Maak in het nieuwe excelsheet een overzicht van alles wat er de komende maand aan geld binnenkomt (salaris, giften, studiefinanciering) en wat je verwacht uit te geven. Neem de WERKELIJKE bedragen over van stap 1 en vergeet niet zaken als sparen (zie stap 5), maandelijkse schuldaflossingen en geld voor leuke dingen daarin mee te nemen. Nog belangrijker: hou je aan het Geldplan dat je gemaakt hebt!

Veel geld over? Mooi meegenomen, dan heb je vast geen moeite met stap 5 (hoewel stap 4 nog interessant kan zijn). Geld tekort, of maar weinig geld over? Ga verder naar stap 4.

STAP 4: Besparen of bijverdienen

Nodig: Geldplan en creativiteit
De enige manier om financieel vooruit te komen is door minder uit te geven dan er binnen komt. Zo simpel is het. Dus als je volgens je geldplan aan het eind van je geld nog heel wat van deze maand over gaat hebben, kan je een (of twee) van twee dingen doen: besparen of bijverdienen.

Besparen
Als je naar verwachting niet genoeg geld hebt om zelf je studiekosten te dekken, zal je moeten besparen. Besparen is eigenlijk bekijken hoe je het meeste kan maken van wat je nu al hebt. Een financiële planning maken op een arme-studentenbudget zonder te besparen op uitgaven die niet essentieel zijn (en soms ook op uitgaven die wel essentieel zijn), is alsof je water naar zee draagt. Met een hele kleine emmer. Met een gat in de bodem. Dus…

Bekijk je budget kritisch
Schrap eerst dingen die eigenlijk overbodig zijn. Tenzij je een mode-guru bent, is een abonnement op de Cosmopolitan niet van levensbelang. Zeg het op. Je kan het gratis online lezen. Bekijk ook of bepaalde dingen niet goedkoper kunnen, zoals je telefoonkosten. Soms zit je er zo diep in, dat je ook moet besparen op essentiële dingen, als je wilt rondkomen van het geld dat je hebt en financieel fit je studietijd wilt doorlopen. En met essentiële dingen bedoel ik eten, onderdak en vervoer naar inkomsten. In sommige gevallen zal besparen op de basisbehoeften betekenen dat je je kamertje opzegt en anti-kraak gaat wonen. Maar in de meeste gevallen kan je al geld besparen door kleine dingen anders te doen. Denk aan grote boodschappen doen in plaats van elke dag uit eten gaan of overstappen op een andere energieleverancier, of je kamertje (en dus de vaste lasten) delen met een andere arme student.

Meer geld verdienen
Eerste baan
Je beste manier om geld te verdienen is door middel van je baan, je primaire bron van inkomsten. De makkelijkste manier om meer geld te verdienen is door letterlijk meer te werken. Als je geen extra uren kan werken, zou je kunnen kijken of je meer kan verdienen door bijvoorbeeld een loonsverhoging te vragen. Een loonsverhoging krijgen, simpelweg omdat je zo lief bent en het toch wel zielig is dat je niet rondkomt elke maand, zal niet lukken. Je zal na moeten denken over jouw prestaties de afgelopen tijd en aan moeten kunnen geven op welke wijze je een meerwaarde bent geweest voor het bedrijf. Een uitgelezen moment om dit op te pakken is een functioneringsgesprek. Is dat niet standaard binnen jouw bedrijf, kan je daar gewoon om vragen. De brutalen hebben de wereld.

Ben je niet in staat om meer te werken én krijg je geen loonsverhoging, maar is je salaris ook ná knippen in je uitgaven simpelweg niet genoeg om rond te komen? Dan is het misschien tijd om een andere baan te zoeken. Je werkt om te leven. En als je van je werk niet kan leven, is het tijd voor ander werk.

Tweede baan of “Hosselen”
Iedereen heeft een hossel nodig. Hosselen is het Surinaams woord voor een extra zakcentje verdienen. Op de straat gebruikt men het om te refereren naar illegale activiteiten. Daar doel ik dus expliciet niet op. Er is niets slechter voor je portemonnee dan de bak in draaien, terwijl je vaste lasten doorlopen en daarbovenop ook nog eens aangeslagen te worden door de Belastingdienst voor niet afgedragen BTW en Inkomstenbelasting.

Een hossel kan vanalles zijn: een tweede baan als krantenbezorger in de ochtend voor je naar je hoofdbaan gaat, een webwinkel, spullen kopen en verkopen op Marktplaats of op de rommelmarkten in je stad. De beste hossels zijn dingen die je leuk vindt, of waar je relatief goed in bent zonder al te veel tijd in de voorbereiding ervan te investeren. Mijn tante heeft bijvoorbeeld jaren gehosselt door voor mensen te koken en te bakken. Let wel op dat je deze inkomsten jaarlijk op moet geven aan de belastingdienst

 

STAP 5: Mini-buffer voor noodgevallen

Je hebt een budget opgesteld en een plan gemaakt om meer geld te verdienen. Je bent klaar om ertegenaan tegaan. En dan gaat je fiets stuk. En met je fiets is dus je hele planning het raam uit, tenzij je het geld ergens anders vandaan kan krijgen. Lenen dus. Stop!

Bouw een spaarpotje voor noodgevallen op, terwijl je jouw geldsituatie in orde aan het maken bent. Hoe groot? Voor nu €500,-. Dit is voor de studenten in de eerste instantie groot genoeg om de meeste onverwachte klappen op te kunnen vangen. Is jouw situatie speciaal, heb je bijvoorbeeld een bepaald ziektebeeld, heb je een woning gekocht of heb je kinderen, maak er dan €1.000,- van. Deze mini-buffer is voor degenen die hun financiële situatie op orde moeten krijgen een absolute prioriteit. Zorg ervoor dat hij er zo snel mogelijk komt. Het is hetgeen wat jou gaat beschermen tegen die onverwachte bezoekjes van onze grote vriend Murphy (anything that can go wrong, will go wrong). Dus verkoop je iPhone, zet je belastingteruggaaf op een kant, doe iets! Maar zorg ervoor dat hij er zo snel mogelijk komt. Liever gisteren dan een uur geleden!

Ohw, en als je er dan toch mee bezig bent: Herdefinieer de term noodgeval. Jouw anti-Murphy fondsje is niet bestand tegen die vette schoenen die je alleen vandaag met 70% korting kan kopen. Mijn definitie:

Een noodgeval is iets dat ONVERWACHTS gebeurt, al dan niet buiten jouw schuld om, waarvoor je met geen mogelijkheid had kunnen plannen. Het gebeurde is van dusdanige ERNST dat het jouw directe aandacht verdient. Het gebeurde is tevens van dusdanig formaat dat het niet in je maandbudget opgenomen kan worden zonder dat er een tekort ontstaat en je primaire levensbehoeften (eten, onderdak en inkomsten) in gevaar brengt.

STAP 6: Betaal je schulden af

Heb je schulden? Betaal ze versneld af. Rente betalen is voor sukkels, rente/dividend ontvangen is veel beter. Als je schulden afbetaald zijn, heb je per maand meer bestedingsruimte, dus meer geld om in je opleiding te steken.
Er zijn twee manieren waarop je je schulden af kan lossen:
De schuld met de hoogste rente eerst of de schuld met de kleinste balans eerst (de sneeuwbalmethode). Op de ene manier betaal je het minst af doordat je minder rente betaalt. De sneeuwbalmethode is echter vaak het langst vol te houden, omdat het motiveert als je snel een paar schulden van je lijstje af kan strepen en er snel geld vrijkomt om nog meer af te lossen. Ik geef  persoonlijk de voorkeur aan de laatste manier, ookal is dat eigenlijk inefficient.

Maar de perfecte manier om schulden af te lossen bestaat niet. Dus denk er niet te lang over na. Kies een manier en stuur vandaag een extra betaling naar de eerste schuldeiser. Ze zullen niet weten wat ze overkomt. En ze zullen niet blij met je zijn, omdat ze per direct rente op je mis gaan lopen.
Ohw, en als je er toch mee bezig bent: Stop met schulden maken! Als je in een diep gat bent gevallen, ga je toch ook niet verder graven om te kijken of je er aan de andere kant misschien uit kan komen?

STAP 7: Bezin, eer je begint met een DUO (formerly known as IB-groep)-lening

De meeste mensen die ik ken, maken zich niet druk om een studieschuld, omdat zij bepaalde mythen over studieschulden geloven.

Mythe 1: Leningen van de IB-groep zijn rentevrij
Feit   : Je betaalt wel rente over een studieschuld en de rente gaat in vanaf de eerste dag 
         dat je studiefinanciering hebt ontvangen 

De rente die je betaalt over een lening van de DUO, is niet dramatisch hoog. Het hoogste dat de rente van de DUO in de afgelopen 10 jaar is geweest is 4,17%. Over 2010 was de rente 2,39%. Maar het is wel cumulatieve rente die tegen je werkt. Ben jij de gemiddelde student, met een studieschuld van +€15.000,- en betaal je de IB-groep het wettelijk minimum van €45,41, kan je er donder op zeggen dat je de schuld niet hebt afbetaald over 15 jaar. Je kan er zelfs donder op zeggen dat je na 15 jaar €8.000,- in de zakken van de DUO gestopt hebt, maar dat je schuld nog niet eens lager is dan €12.000,-. Die lage rente werkt tegen je, dus je aflossing zal veel hoger moeten zijn dan het wettelijk minimum, wil je jezelf uit dat gat graven. En dat legt weer druk op je maandlasten.

Mythe 2: Een studieschuld is een goede schuld. Het heeft verder geen gevolgen.
Feit   : Een grote studieschuld kan gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor het afsluiten 
         van een hypotheek.

Je hebt een mooi papiertje, waarmee je hoopt een goede baan in de wacht te slepen. Waarom? Waarschijnlijk omdat je een bepaalde levensstijl voor jezelf in gedachten hebt. En waarschijnlijk houdt die levensstijl een mooi huisje in. Wacht eens even. Als je hoge aflossingen per maand hebt op je studieschuld, kan dat gevolgen hebben voor hoeveel hypotheek je kan nemen. En als je je huis zelf cash kon betalen, had je waarschijnlijk ook geen studieschuld. Een hypotheekverstrekker kijkt naar wat jij kan aflossen per maand. Een schuld, en dus ook een studieschuld, verlaagt het bedrag wat een hypotheekverstrekker jou zal willen lenen. Daarnaast creëert een amandelijkse aflossing druk op jouw maandlasten.

Mythe 3: Als ik 15 jaar DUO betaal en daarna nog niet klaar ben met het aflossen van mijn 
         studieschuld, wordt die kwijtgescholden. 
Feit   : Een studieschuld wordt alleen kwijtgescholden als je 15 jaar lang aan bepaalde 
         voorwaarden voldoet.

Een studieschuld wordt niet automatisch na 15 jaar kwijtgescholden. Een studieschuld wordt alleen kwijtgescholden als gedurende de 15 jaar dat je jouw studieschuld betaalt, het verzamelinkomen van jou en je eventuele partner laag is. En wel zo laag dat bij berekening van je maandelijkse aflossing, DUO steeds uitkomt ónder het wettelijke minimum van €45,41. Dat komt neer op 1,5 tot 2 keer het minimumloon. Is dat niet of niet helemaal het geval, zal je ook na 15 jaar door moeten betalen.

De conclusie is niet dat je nooit moet lenen bij de DUO om je opleiding te kunnen bekostigen. De conclusie is dat je na moet denken wat de gevolgen zijn van een DUO-lening. Als je voor een lening kiest, kies bewust en zorg dat je een exit-strategie hebt. Want zoals bank(vamp)iers nu verplicht vermelden voordat ze langzaam je levenssappen uit je zuigen: lenen kost geld.

Conclusie

beste manier om het veranderende wetgevingsklimaat voor studenten te overleven is eigenlijk de beste manier om met je geld om te gaan: weten waar je staat, een geldplan hebben en je eraan houden, minder uitgeven dan er binnenkomt en keihard werken voor extra geld. Een DUO-lening zou het laatste redmiddel moeten zijn.

Zorg er in ieder geval voor dat je de ontwikkelingen in de gaten houdt. De nieuwe wet Hoger Onderwijs zit, op het moment dat ik dit artikel schrijf, pas in fase twee van zes. Hou het verloop in de gaten. Het wetsvoorstel moet dus nog door de Tweede Kamer heen en het kan zomaar niet doorgaan. Maar in de tussentijd is het belangrijk om je op het ergste voor te bereiden. En het is sowieso een prettig idee als je weet hoe je financieel vooruit kan komen. Andere dingen je kan doen, die daartoe bij kunnen dragen zijn:
Weten waar je recht op hebt.
Zorg ervoor dat je nagaat in hoeverre de nieuwe wetgeving op jou van toepassing zal zijn. Weet je dat niet zeker, leg dan jouw vraag voor aan een medewerker van het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. Kijk ook of je in aanmerking komt voor bijzondere beursen, fondsen en andere tegemoetkomingen in de studiekosten. Een goed beginpunt daarvoor is www.beursopener.nl of www.fondsenboek.nl. Nederland is, vooralsnog, een verzorgingsstaat. Er zijn voorzieningen beschikbaar voor mensen die niet rondkomen. Afhankelijk van je inkomsten en situatie kan je recht hebben op huursubsidie, hypotheekrenteaftrek, zorgtoeslag, kinderbijslag, you name it.
Controleer regelmatig of je niet iets laat liggen. Laat je wel goed informeren en vul alle aanvraagformulieren zo secuur mogelijk in. Als je te veel ontvangt, zal je het vroeg of laat terug moeten betalen.
Vul een aanvraag in voor een Voorlopige Teruggaaf van de Belastingdienst.
Als je werkt, je studiekosten zelf betaalt en geen recht hebt op studiefinanciering, zijn je studiekosten tot op zekere hoogte aftrekbaar van de belasting. Een voorlopige teruggaaf kan je helpen om je cashflow op orde te krijgen. Let wel op dat je je laat adviseren bij het invullen. Het is niet de bedoeling dat je teveel krijgt en dan de hele zooi terug moet gaan betalen.
Stel prioriteiten.
Vraag jezelf af waar je over 5 jaar wilt zijn en stel daarvoor concrete (financiële) doelen. Vervolgens mag je royaal geld uitgeven aan zaken, die bijdragen aan jouw financiële doelen. Als je maar ongenadig bezuinigt op zaken die daar niet aan bijdragen.

Lees jij dit artikel en ben je nog geen langstudeerder: Studeer op tijd af. Want uiteindelijk gaat deze wet er komen en ben jij de Koninklijke Pisang als je je niet aan de gestelde termijnen houdt.

Disclaimer: Dit artikel is geschreven door Wanna-be Nomad. Haar doel is om jonge mensen financieel bewust te maken. Zij is echter geen CFA. Laat je dus door haar inspireren, maar neem zelf de verantwoordelijkheid door kritisch te denken en de boel voor jezelf te controleren. Dit is geen professioneel advies, maar uitleg van een medestudent.

Wil je meer leren over geldzaken vanuit het perspectief van de arme student? Leer en lees dan meer artikelen van de hand van Wanne-be-nomad op:  www.jongenschuldvrij.blogspot.com

naar boven