Vier lessen voor de eerstegeneratiestudent

Gedurende de week van 13 t/m 20 augustus hebben twee bestuursleden van de NUC de VU Summercourse helpen mee organiseren. De VU summercourse is een
zomercursus voor eerste generatiestudenten, studenten die de eerste in hun familie zijn die gaan studeren aan een Nederlandse universiteit. Gedurende
deze week kregen de studenten colleges van de meest inspirerende docenten, deden ze onder andere mee aan leerzame workshops van Tweede Kamer lid
Tanja Jadnanansing en professor interculturele communicatie David Pinto en leerden ze elkaar kennen tijdens gezellige sociale activiteiten.

De eerstegeneratiestudent

Uit studieresultaten van de afgelopen jaren blijkt dat eerstegeneratiestudenten, vooral zij met een niet-Nederlandse achtergrond, vaker
studievertraging oplopen of met de studie stoppen. Dit heeft deels te maken met het feit dat de verwachtingen van de studie vaak erg anders zijn dan de
werkelijkheid. Daarnaast beschikken deze studenten vaak niet over genoeg sociaal kapitaal en de juiste mensen om zich heen om ze te ondersteunen
tijdens hun studie. Deze studenten hebben vaak een gebrek aan rolmodellen waar ze zich mee kunnen identificeren, die hen motiveren en inspireren om het
beste uit zichzelf te halen op het gebied van onderwijs en werk. Verder lopen veel van deze studenten tegen diverse uitdagingen aan, zoals
problematische thuissituaties, taalachterstanden of schoolcarrières die op het laagste niveau zijn begonnen. Dit zijn barrières die het hen
moeilijker maken om überhaupt op de universiteit te komen. De eerstegeneratiestudent heeft vaak al een hele lange weg achter de rug voordat de weg op
de universiteit van start kan gaan. De Vrije Universiteit verdient daarom een pluim omdat zij de omstandigheden van de eerstegeneratiestudenten erkent
heeft en de VU Summercourse voor hen heeft georganiseerd. Tijdens de Summercourse hebben de studenten namelijk belangrijke (levens)lessen geleerd waar
elke (eerstegeneratie)student de vruchten van kan plukken.

Les 1: Haal kracht en motivatie uit je persoonlijke levensverhaal

De eerstegeneratiestudent is een pionier. Hij of zij is de eerste in het gezin en vaak ook de eerste in de hele familie die gaat studeren aan een
universiteit. Dat betekent dat de student uit een sociaal milieu komt waar studeren en alles wat daarbij komt kijken helemaal nieuw is. Gastdocent Mick
Mattijs[1], die zelf uit een arbeidersmilieu afkomstig is en onderzoek doet naar de sociale stijging van
mensen afkomstig uit een arbeidersmilieu, zei dat studenten uit een arbeidersmilieu vaak het buitenbeentje zijn. Het sociaal en het cultureel kapitaal
van deze studenten verschilt zodanig van de cultuur op de universiteit dat ze moeite hebben om zich aan de nieuwe omgeving aan te passen.

Sociaal kapitaal refereert aan de waarde van de relaties en netwerken die je als student hebt.

Eerstegeneratiestudenten hebben bijvoorbeeld zelden een vader die ze even financieel kan bijstaan om studieboeken aan te schaffen of een neef die ze
kan helpen met lastige statistiek opgaven.

Cultureel kapitaal refereert aan de culturele normen, waarden en voorkeuren van de studenten die de sociale mobiliteit van de student bepalen.

Sommige eerstegeneratiestudenten komen bijvoorbeeld uit een cultuur waar er niet (veel) word gedronken en zullen dus niet snel naar de maandelijkse
borrel gaan van de studentenvereniging waar ze wel nuttige relaties kunnen opbouwen voor hun toekomstige carrières. Of ze hebben een andere smaak qua
muziek, kleding en vrijetijdsbesteding waardoor ze zich niet direct thuis voelen in het nieuwe academische milieu. Het gevoel van het ‘anders zijn’
overheerst. De wijze waarop er word omgegaan met diversiteit van cultuur maakt echter een enorm verschil . Hoewel de achtergrond van de
eerstegeneratiestudent voor moeilijkheden kan zorgen kan het ook een bron van kracht en inspiratie zijn. De eerstegeneratiestudent komt veelal uit een
omgeving die het ontwikkelen van zijn potentieel niet stimuleert. Alleen al het feit dat de student het tot de universiteitsbanken heeft gered,
toont al aan dat hij de karaktereigenschappen bezit om een succesvol te zijn. Hij heeft namelijk doorzettingsvermogen getoond, hij is al enorm
gegroeid, hij heeft obstakels overwonnen en hij heeft zich weten te redden in een nieuwe en soms bedreigende omgeving.

“Your past does not have to determine your future! Unless you allow it to!” (Ivy N. Defoe)

Waren de woorden van PhD student kinderpsychologie Ivy N. Defoe. Ze groeide zelf op in één van de armste en onveilige achterstandswijken van St.
Maarten maar wist aan haar erbarmelijke situatie te ontsnappen door gedisciplineerd te leven en haar best te doen op school zodat ze een studiebeurs
kreeg om in Nederland te studeren. Enkele tips van haar zijn: ‘ga om met positieve mensen die jou motiveren en stimuleren om je doelen te bereiken,
zoek positieve rolmodellen op, werk hard en heb vertrouwen in jezelf.’

Les 2: Leer omgaan met (cultuur)verschillen

De eerstegeneratiestudent die ondanks zijn achtergrond toch zo ver is gekomen om op het HBO of de universiteit te komen staat een nieuwe uitdaging te
wachten, een nieuwe omgeving. Elke nieuwe omgeving brengt nieuwe normen, waarden en ongeschreven regels met zich mee en het is een kunst om aan deze
nieuwe omgeving te wennen. De stap van de middelbare school of het HBO is een beetje als verhuizen naar een andere stad, je spreekt dezelfde taal maar
de mensen zijn er toch wat anders. Sommige studenten hebben moeite om aan de nieuwe omgeving te wennen en lopen hierdoor studievertraging op, zonderen
zich van de rest af of vallen in het ergste geval uit. Er is wat aanpassingsvermogen nodig om snel aan een nieuwe omgeving te wennen. Net zoals elke
omgeving een bepaalde cultuur heeft dragen we namelijk ook zelf onze eigen cultuur, normen en waarden met ons mee. De Franse socioloog Bourdieu noemt
dit de habitus, de belichaming van cultuur, onze normen, waarden, voorkeuren. De habitus is onze manier van denken en doen dat zichtbaar is in onze
lichaamstaal, kledingstijl en manier van spreken. De habitus word grotendeels gevormd door het cultureel kapitaal dat je van huis uit meekrijgt, maar
verandert in de loop der tijd door ons levenspad, het onderwijs dat we genieten en netwerken waar we deel van uit maken. Met de sociale stijging van de
eerstegeneratiestudent verandert langzaam maar zeker dus ook de habitus. De student groeit , als het goed is, tijdens zijn studieperiode van een
scholier naar een zelfbewuste en (zelf)kritische wetenschapper. Hoe moet de eerstegeneratiestudent omgaan met deze verandering en cultuurverschillen?
David Pinto, professor Interculturele Communicatie, heeft hier een antwoord op, de drie-stappen-methode. [2]

David Pinto is de belichaming van de succesvolle eerstegeneratiestudent en het bewijs dat je ondanks je achtergrond en grote culturele verschillen toch
het beste uit jezelf kan halen. Als kind van twee analfabete ouders, groeide hij op in een klein plattelandsdorpje in de bergen van Marokko. Op jonge
leeftijd verhuisde hij naar Israël en via enkele omzwervingen eindigde hij als schoonmaker in Nederland. Tijdens het schrobben van vieze vloeren
voelde hij echter dat hij meer in zich had dan kantoren schoon maken dus begon hij in de avonduren na zijn werk te studeren. Door zijn diepe interesse
in de cultuurverschillen tussen mensen ontwikkelde hij zijn eigen theorie, de piramide van Pinto en de drie-stappen-methode, een simpel stappenplan om
met cultuurverschillen om te gaan. Met dit stappenplan kan je, als eerstegeneratiestudent, problemen in de communicatie voorkomen door te leren denken
vanuit het perspectief van de ander en je eigen perspectief. Door je bewust te worden van de onbewuste onderliggende normen, waarden en patronen die
ten grondslag liggen aan ons handelen en communicatie kan je veel onnodige communicatieproblemen voorkomen. De drie stappen zijn:

Stap 1:


Leer je eigen (cultuurgebonden) normen en waarden kennen. Welke regels en codes zijn van invloed op je denken, handelen en communiceren?

Stap 2:


Leer de (cultuurgebonden) normen, waarden en gedragscodes van de ander kennen. Scheid meningen over het gedrag van de ander van de feiten. Onderzoek
wat het ‘vreemde’ gedrag


van de ander betekent.

Stap 3:


Bepaal hoe je in de gegeven situatie met de geconstateerde verschillen in normen en waarden omgaat. Bepaal vervolgens waar je grenzen liggen wat
betreft aanpassing van jouw kant en acceptatie van de ander. Maak deze grenzen aan de ander duidelijk.

Ondanks alle tips en lessen, voorbereiding en stappenplannen zal je op je pad altijd moeilijkheden ervaren. De boodschap van David Pinto, die zich van
schoonmaker tot professor wist op te werken was: Geef nooit op, zorg ervoor dat je passie hebt voor hetgeen je doet dan zal je je doelen bereiken! En
mocht je denken dat je het moeilijk hebt, vraag jezelf dan af: Hoe zal ik over 5 jaar hierover denken? Je zal dan merken dat een probleem dat groot en
onoverkomelijk lijkt helemaal niet zo erg is als het overkomt.

Les 3: Heb een doel!

De derde les voor de eerstegeneratiestudent is om een doel te hebben. De vorige lessen gingen om het weten wie je bent en waar je vandaan komt, deze
les gaat om het weten wat je wilt. Als je een doel hebt kan je ook niet verdwaald raken, je kan misschien even afdwalen maar je komt altijd weer op het
juiste pad als je weet wat je wilt, zei David Pinto tijdens een van de colleges. Omdat de eerstegeneratiestudent de eerste in zijn of haar omgeving is
die studeert heeft hij of zij vaak geen rolmodellen of mensen in de omgeving die hem kunnen inspireren of ondersteunen. De eerstegeneratiestudent
twijfelt eerder aan zichzelf omdat hij bang is dat hij het niet zal redden vanwege zijn afkomst. Omdat zijn vader misschien een simpele arbeider is,
zijn moeder een uitkering heeft zal de eerstegeneratiestudent eerder geneigd zijn te denken dat het niet voor hem is weggelegd om te studeren, carrière
te maken en succesvol te zijn. De eerste les was om je niet te laten tegenhouden door je afkomst, les drie is om een uitdagende doelen voor jezelf te
stellen en je dromen na te jagen.

“Cherish your visions and your dreams as they are the children of your soul; the blueprints of your ultimate achievements.” Napoleon Hill

Deze woorden van Napoleon Hill spreken boekdelen. Wees niet bang om je dromen na te jagen, iedereen heeft een specifiek talent en de potentie om
succesvol te zijn. Je moet echter zelf het initiatief nemen om je talent en potentie te ontwikkelen. Tijdens de Summercourse waren er genoeg
inspirerende mensen die hier het levende voorbeeld van waren. Studenten die op de basisschool een LWOO advies kregen en toch via het VWO, HAVO, of HBO
de universiteit hebben weten bereiken. Één van de tien winnaars verhuisde tot twee keer toe naar een ander continent en voelde zich daardoor nooit
helemaal thuis in het land waar ze woonde. Ze leefde altijd ‘tussen twee culturen’ maar deed toch altijd haar best op school om op de universiteit te
komen. Een andere deelnemer werd op de basisschool zoveel gepest dat ze nu de missie heeft om pesten in het onderwijs aan te pakken, dat is haar reden
om Pedagogische wetenschappen te gaan studeren. Dit zijn allemaal herkenbare verhalen van mensen die ondanks tegenslagen en het leven in ongunstige
omstandigheden toch gedreven en gemotiveerd zijn om het beste uit zichzelf te halen en een duidelijk doel voor ogen hebben. Waar een wil is, is een
weg. Dus zorg ervoor dat je weet wat je wilt en een helder doel hebt! Om jou hierbij te helpen organiseert kan je als lid van de NUC toegang krijgen tot de GoalsAcademy van Winston Scholsberg. Een intensieve training waarin je leert om jouw doelen waar te maken. Meld je direct aan!

httpv://www.youtube.com/watch?v=pfWGoLj1JCM&feature=related

Whatever the mind can conceive and believe, the mind can achieve.

Napoleon Hill

Les 4: Vaar je eigen koers

Les nummer vier is: vaar je eigen koers! Tijdens de Summercourse leerden de studenten reflecteren op hun eigen levensverhaal aan de hand van het thema
‘je eigen koers varen’. De studenten kregen de opdracht om hun eerste academische essay te schrijven door hun eigen levensverhaal te koppelen aan
het thema ‘je eigen koers varen’. Wat ik van de Summercourse heb geleerd is dat iedere student, of ieder mens, wel een verhaal heeft. Iedereen heeft
dingen meegemaakt, sommigen wat meer ingrijpendere en vervelendere dingen dan anderen maar iedereen heeft de mogelijkheid om succesvol te zijn. Het
maakt niet uit waar je vandaan komt, welke afkomst of geloof je hebt en wat voor moeilijke omstandigheden je hebt meegemaakt je kan altijd een
positieve wending aan je leven te geven. Tijdens de Summercourse zijn er genoeg voorbeelden naar voren gekomen van personen die ondanks moeilijke
omstandigheden toch ver zijn gekomen in hun leven. Ivy groeide op in de ghetto van St. Maarten, maar wist met haar doorzettingsvermogen, hard werken
en positieve geest toch een PhD positie te bemachtigen. David Pinto werd als schoonmaker uitgelachen en beschimpt maar is nu toch professor aan een
universiteit. Tweede Kamerlid Tanja Jadnanansing emigreerde op jonge leeftijd naar Suriname en kwam weer terug, ze werd uitgelachen om haar ‘rare
accent’ maar wist zich toch op te werken tot Tweede Kamerlid. Zoals David Pinto benadrukte, het gaat erom dat je je potentie ontplooit. Je hebt het in
je om je doelen te bereiken, maar zorg ervoor dat je die potentie ook eruit haalt. Er zijn veel mensen die opgroeien in een plek zonder positieve
rolmodellen, mensen die opgroeien met onzekerheden en angsten ,maar de kunst is om daar je voordeel uit te halen. Jij kan net zoals de alchemisten die
lood in goud trachten te veranderen, je pijn en frustratie in motivatie en passie transformeren om je doelen te bereiken. Laat de dingen die je hebt
meegemaakt je niet tegenhouden, maar gebruik ze als bron van motivatie en kracht om toch je doelen en dromen te realiseren. Laat de plek waar je
vandaan komt en je sociale omstandigheden niet bepalen wie je bent en wat je wilt doen. Neem controle over je eigen leven en ga je eigen koers varen.

Wat is je eigen koers varen eigenlijk?

Ik ben zelf ook eerstegeneratiestudent en de eerste in mijn familie die studeert aan een universiteit, maar ben toch bezig met twee masters en ben
mede-oprichter van studentenvereniging New Urban Collective. ‘Je eigen koers varen’ betekent voor mij dat je zelf je lot in eigen handen neemt voor
zover dat mogelijk is, dat je het zelfvertrouwen ontwikkelt en het geloof in je eigen kunnen krijgt om je dromen en doelen te realiseren. Je eigen
koers varen betekent ook dat je je niet laat tegenhouden door omstandigheden in je sociale omgeving, hoe moeilijk ze ook lijken te zijn. Zorg ervoor
dat je een doel voor ogen hebt en dat doel is je diploma halen en het beste uit jezelf halen. Zorg er ook voor dat je plezier hebt in wat je doet,
passie zoals dr. Pinto het noemde is de sleutel tot succes.

#1 les voor beleidsmakers: Investeer in onderwijs

Je kan grote dromen en torenhoge ambities hebben maar als je de kans niet krijgt om jezelf te ontplooien word het heel moeilijk om ze te realiseren.
Nelson Mandela zei:

Education is the most powerful weapon which you can use to change the world’ (Nelson Mandela)


Onderwijs is het beste middel waarmee mensen zich kunnen ontwikkelen én een bijdrage kunnen leveren aan de economie en samenleving. De plannen van het
kabinet om te bezuinigen op onderwijs baren mij en vele andere studenten dan ook veel zorgen. Het kabinet ontneemt met deze ondoordachte maatregelen
burgers de mogelijkheid, om zichzelf te ontplooien én de (Nederlandse) samenleving verder te ontwikkelen in tijden van economische achteruitgang.
Vooral mensen die uit een moeilijke situatie komen, zoals vele eerstegeneratiestudenten, zijn hiervan de dupe. Programma’s als de VU Summercourse zijn een belangrijk middel om deze mensen toch de kans te geven om te klimmem op de maatschappelijke ladder. Het programma is niet alleen voor de eerstegeneratiestudenten zelf waardevol, maar ook voor de VU en de Nederlandse samenleving omdat een groep onervaren scholieren in een week worden getransformeerd in zelfbewuste en gemotiveerde wetenschappers in spé. Mensen die in de toekomst door de productie van kennis het verschil kunnen maken in de kenniseconomie. Wie ondoordacht op onderwijs op bezuinigt heeft zelf een speciaal onderwijsprogramma nodig. Investeren in de eerstegeneratiestudenten is investeren in de toekomst, dus het ongevraagde advies van deze eerstegeneratiestudent is om meer te investeren in kennis, in onderwijs én in de eerstegeneratiestudenten.

Ik eindig dit stuk met
de woorden van Rumi gequote door Leila Pazargadi:

“You suppose you are the trouble but you are the cure.

You suppose you are the lock on the door.

But you are the key that opens it.

It’s too bad that you want to be someone else.

You don’t see your own face, your own beauty.

Yet no face is more beautiful than yours.”

(Rumi)

Mitchell Esajas is voorzitter van New Urban Collective en als student-assistent betrokken bij de organisatie van de Summercourse Vrije Universiteit

Bekijk hier de website van de Summercourse VU

Bekijk hier meer foto’s van de Summercourse VU

Lees hier het artikel ‘Voorkom uitval eerstegeneratie student’ van Tweedekamerlid Tanja Jadnanansing over de VU Summercourse



[2]
Lees meer over David Pinto: http://www.davidpinto.nl/achtergrond.php

httpv://www.youtube.com/watch?v=OW6_09vJRos

Comments are closed.